Rót một chút đồ uống lạnh từ tủ mát, bật một bài nhạc nhẹ nhàng và cùng chúng tôi quay trở về 90 năm trước để cùng tìm hiểu chiếc tủ mát đầu tiên trên thế giới.
Được giới thiệu vào năm 1927, model này có tên giống với máy nén khí trên đỉnh tháp pháo hình trụ của ống bọc sắt thập niên 1860, USS Monitor. Mặc dù sản lượng nhiệt quá cao của máy nén tiếp xúc và sử dụng các hóa chất độc hại, ăn mòn để làm mát nhờ bay hơi, Monitor vẫn bán được hơn một triệu chiếc. Ở Mỹ vào những năm 1930, tủ mát đã trở thành thiết bị gia dụng phổ biến. Và cách thức ăn uống, mua sắm cũng dần thay đổi, người dân không còn thường xuyên đi đến cửa hàng tạp hóa, siêu thị cũng bắt đầu xuất hiện hàng tồn kho.
Điện lạnh đã đến Mỹ cùng với những người dân thuộc địa tại Jamestown, nơi các nhà khảo cổ đã tìm thấy một hố lớn để giữ băng. Vào những năm 1780, nhà của tổng thống ở Philadelphia có một hố băng hình bát giác lót đá. Sau đó việc buôn bán đá làm lạnh trở nên dần phổ biến. Đến năm 1907, người Mỹ đã tiêu thụ khoảng 15 triệu tấn băng từ gần 2.000 nhà máy nước đá thương mại.
Những nỗ lực thay thế băng tự nhiên bằng khí lạnh nhân tạo có từ năm 1748, khi William Cullen trình diễn nguyên lý hấp thụ nhiệt thông qua sự bốc hơi tại Đại học Edinburgh. Hãy nghĩ về việc bạn cảm thấy lạnh như thế nào khi ra khỏi bể bơi. Tủ mát giải phóng chất lỏng từ thiết bị ngưng tụ vào một không gian rộng gọi là thiết bị bay hơi, trong đó chất làm lạnh là chất lỏng bay hơi. Áp suất cơ học sau đó buộc khí trở lại vào bình ngưng ở dạng lỏng và chu kỳ lặp lại. Thí nghiệm của Cullen đã làm bay hơi ether trong chân không một phần, tạo ra một lượng băng nhỏ khi ether sôi. Những nỗ lực sau đó đã sử dụng amoniac, rượu, lưu huỳnh điôxít và metyl clorua làm chất làm lạnh. Các nhà phát minh khác đã làm việc để biến công nghệ thành hiện thực, dựa trên khám phá năm 1820 của nhà khoa học người Anh Michael Faraday rằng amoniac hóa lỏng có thể được sử dụng như chất làm mát. Năm 1835, một đồng nghiệp của Evans, Jacob Perkins, đã cấp bằng sáng chế cho một hệ thống làm lạnh bằng hơi nén sử dụng amoniac. Tại Đức, Carl von Linde đã thành lập một công ty Eismaschinen (máy làm đá) vào năm 1870, sử dụng công nghệ được cấp bằng sáng chế của mình để hóa lỏng khí.
Bởi vì tủ mát thuở đầu có kích thước rất lớn và đắt tiền, nên chúng chỉ được sử dụng tại các địa điểm kinh doanh. S. Liebmanns Sons ở Brooklyn đã lắp đặt tủ mát thương mại đầu tiên trong một nhà máy bia vào năm 1870; trong vòng 20 năm, hầu hết các nhà máy bia lớn đều sở hữu cho mình một thiết bị. Tiếp theo là ngành công nghiệp đóng gói thịt, bắt đầu ở Chicago vào năm 1900. Đến năm 1914, hầu hết các nhà máy đóng gói ở Mỹ đều có hệ thống tủ mát làm lạnh bằng khí nén amoniac.
Alfred Mellowes đã phát triển một tủ mát gia đình khép kín với máy nén ở phía dưới vào đầu năm 1914. William C. Durant, một giám đốc của General Motors, đã mua lại ông vào năm 1918. Ông thành lập Công ty Guardian Frigerator, đổi tên thành Frigidaire. Ind. Cùng năm đó, Kelvinator giới thiệu chiếc tủ mát đầu tiên có điều khiển tự động và chiếm được 80% thị trường trong thời gian ngắn.
Những tủ mát Freon dựa vào các hóa chất độc hại là chất làm mát, đôi khi bắt lửa hoặc rò rỉ ra ngoài, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vào những năm 1890, Frédéric Swarts đã tổng hợp một hóa chất mới từ carbon, clo và flo gọi là chloro? Uorocarbons (CFC). Một nhóm nghiên cứu tại General Motors, hiện đang sở hữu Frigidaire, đã sử dụng chất làm lạnh an toàn hơn và sử dụng CFC vào năm 1928. Các nhà khoa học đã cải thiện việc tổng hợp CFCs nhãn hiệu dưới tên Freon và chứng minh tính ổn định, không độc hại của các hợp chất. (Mãi đến 50 năm sau, CFC mới được xác định là thủ phạm làm cạn kiệt tầng ozone trong khí quyển. Nghị định thư Montreal năm 1987 đã đưa ra toàn quốc tế để cấm sử dụng chúng). Các thiết bị dựa trên Freon cũng làm cho việc đóng băng dễ dàng hơn. General Electric đã giới thiệu tủ mát đầu tiên với các ngăn riêng biệt để làm lạnh. Tủ đông được giới thiệu vào những năm 1940, thúc đẩy doanh số tăng trưởng và nhiều loại thực phẩm đông lạnh.
Đến năm 1955, tủ mát đã được phổ biến ở mọi gia đình ở Mỹ đến 80%. Khả năng giữ lạnh thực phẩm có nghĩa là người mua sắm không còn phải đến cửa hàng tạp hóa mỗi ngày; thay vào đó, họ có thể lái xe đến các siêu thị và tích trữ hàng hóa một thời gian dài. Ngay cả trong cái nóng của mùa hè, một đồ uống mát lạnh cũng luôn sẵn sàng có trong bếp.
Nhiều thập kỷ đã trôi qua, và tủ mát cũng được đến Việt Nam, trở thành một thiết bị hữu ích của mọi nhà. Nắm được xu hướng đó từ sớm, Alaska đã và đang là thương hiệu dẫn đầu trong những nhà sản xuất tủ mát chất lượng trên thị trường suốt 20 năm qua. Đa dạng sản phẩm, giá cả hợp lý, bền bỉ theo thời gian. Hi vọng bạn sẽ chọn được cho mình một chiếc tủ mát ưng ý. Xin chào và hẹn gặp lại ở các bài viết tiếp theo.
